Begeleiding bij terugkeer

Uitgeprocedeerde asielzoekers hebben vaak maar 28 dagen de tijd om terugkeer naar het land van herkomst te regelen en worden soms al na slechts 48 uur op straat gezet. Als we niets meer te bieden hebben, wat bieden we dan?

Cliënten op een menswaardige manier laten vertrekken.

In het verleden was het vaak nog mogelijk om met succes een tweede procedure op te starten,omdat er nieuwe nova was en de documenten overlegd konden worden, die in de eerste procedure gemist werden en waar het op was vastgelopen. Die mogelijkheden zijn er nu nauwelijks nog. Daardoor is het niet alleen voor de cliënten steeds moeilijker om er de moed in te houden,maar ook voor de hulpverleners is het vervelend om telkens nee te moeten verkopen. Dit komt onder andere door de strenge criteria,de beperkte opvangplaatsen,de grote werkdruk en de geldkraan die steeds verder wordt dichtgedraaid.

Humane begeleiding.

Als we niets meer te bieden hebben, wat bieden we dan?

Misschien een opening om te praten over een vrijwillige terugkeer die humaan wordt begeleid?
Dan moet wel eerst gekeken wordt of de veiligheid wel gewaarborgd is. Vervolgens wordt er contact opgenomen met het land van herkomst om te kijken of het contact met familie en vrienden zijn van een nieuwe toekomst in eigen land. Humaan betekent voor ons: samen de ambassade bezoeken voor reisdocumenten; samen de weg naar het IOM ( Internationale Organisatie voor Migratie ) afleggen ; bij het moeilijke telefoongesprek aanwezig zijn wanneer er contact wordt opgenomen met familieleden.

Kitty van Bussel-van Duijnhoven is coördinator van Vluchteling als Naaste, een organisatie die uitgeprocedeerden opvangt en begeleidt en vluchtelingen helpt met vrijwillige terugkeer.

Psychische en mentale bagage

Vaak kiest de vluchteling er uiteindelijk zelf ook voor om terugkeer bespreekbaar te maken. Maar voor dit alles plaats kan vinden en wij over de terugkeer in gesprek kunnen komen, proberen wij om zowel psychische als mentale bagage mee te geven. Dit kan in de vorm zijn van gestructureerde dagbehandeling op het GGZ, Engelse les, naailes of het tuinproject, zodat ze bij terugkeer in staat zijn om in het land van herkomst de verworven vaardigheden te gebruiken. Wij hopen dat het daardoor makkelijker voor hen wordt om in de eigen gemeenschap terug te keren. Hierbij kan gedacht worden aan het meekrijgen van een naaimachine of zaden of andere zaken.

Eigen zaakje

In sommige gevallen is het bij terugkomst zelfs mogelijk een eigen zaakje te beginnen met een klein krediet.
Wij proberen onze cliënten op een menswaardige manier te laten vertrekken en niet alleen met de schamele restanten die zijn overgebleven na een leven op straat. Als de dag van vertrek aanbreekt worden ze persoonlijk door ons naar Schiphol begeleid: samen naar de balie van het IOM, de koffers inchecken en nog een hapje eten. Daarna breekt het moeilijk moment aan van loslaten aan, zowel voor de cliënten als voor de begeleide, waarbij de nodige traantjes vloeien. Tot aan de douane gaan wij mee en bij het afscheid gaan wij samen op de foto. Het telefoonnummer in het land van herkomst wordt nog een keer geverifieerd en er wordt gewacht tot het vliegtuig in de lucht is. Als wij weten dat het vliegtuig aangekomen is nemen wij contact op om te horen of alles is gegaan, zoals was afgesproken.

Redactie: Kitty van Bussel – van Duijnhoven